Tieng Viet & Phan mem vi tinh

	Sign In Sign-Up

Ting vit & Phn mm vi tnh

Ni dung | Ting Vit

X l v trao i thng tin ting Vit

(GS. TS. Nguyn Thc Hi)

Con kin leo cnh a  ?

Ngy 20 v 21 thng 5 nm 1997 ti H Ni, Ban Ch o Chng trnh Quc gia v Cng ngh Thng tin (BC-CNTT)  phi hp vi Hi Tin hc Vit Nam v cng ty FPT t chc Hi tho v X l v trao i thng tin ting Vit trn cc h thng v mng. Lnh vc ny thu ht s ch  ca ng o chuyn gia trong v ngoi nc.

Mi s kin u c nhng nguyn nhn ca n. i vi cuc Hi tho ny, s thc bch ca vic trin khai cc hot ng Tin hc c lin quan n x l v trao i thng tin ting Vit l nguyn nhn tim nng. Cn nguyn nhn trc tip c l l t BC-CNTT v B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng.

S l ngy 13 thng 3 nm 1997, BC-CNTT  gi cng vn s 61/CNTT cho B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng trnh by hin trng s dng b m chun ting Vit (TCVN 5712: 1993) v b chng trnh x l ting Vit ABC k t sau khi c qui nh ca B trng B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng (k ngy 25 thng 12 nm 1995).

BC-CNTT cng chnh thc  ngh B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng ban hnh mt quyt nh mi "th hin r rt v chnh xc hn nhu cu thng nht s dng cc b m chun v b phng (font) ch Vit thng nht trong trao i thng tin trn my tnh, thay th cho quyt nh trc y nhm p ng y  hn cc nhu cu pht trin mi hin nay".

Ngy 28 thng 3 nm 1997, B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng  c cng vn s 618/VP phc p. Cng vn nu r B hon ton nht tr vi  kin  xut ca BC-CNTT, song cn cn nhc thn trng hn trn c s nhng lun c khoa hc cht ch trc khi thay i mt quyt nh  ban hnh. B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng  ngh BC-CNTT t chc thm cc cuc hi tho  ly  kin ng gp rng ri ca cc chuyn gia. Chnh v th m c cuc Hi tho ny.

Bi cnh Php l

Trong lnh vc CNTT, Vit Nam ta , ang v chc chn l s cn i sau nhiu nc pht trin. C th ni rng cho n nay chng ta mi ch gp mt vi t cch "ngi s dng". Ngi ta lm ra ci g, ta "xi" ci  mt cch hon ton th ng, khng ch phn cng m c phn mm. Bi vy x l v trao i thng tin bng ting Vit c l l vn  c gi tr thc tin nht v cng "m  bn sc dn tc" nht trong ci gi l "nn Tin hc Vit Nam" hin nay.

Cc nh khoa hc ca chng ta  sm nhn thc c thc t . Ngay t nhng nm 1982 - 1983, cc chuyn gia ca Vin Khoa hc Tnh ton v iu khin (tin thn ca Vin CNTT ngy nay)  nghin cu a ch Vit vo cc my tnh 8-bit t thit k. V trong khong thi gian t 1984 - 1987, hng lot cc chng trnh x l ch Vit "ni" nh BKED, EDVN, VIED, 3C, VietRes  xut hin. Cc chng trnh ny  thc s cnh tranh ngang nga vi nhiu i th "ngoi nhp" khc nh VNLab, VNI, VietStar, VMS, VietStd

V mt Nh nc, cc hi ngh, hi tho v x l v trao i thng tin ting Vit trong cc h thng Tin hc c t chc. Bn cnh , ln lt cc t chc lin quan c thnh lp nh Tiu ban Chun ha Ch Vit thuc chng trnh cp Nh nc v Tin hc giai on 1986 - 90 (thng 6/87), Tiu ban Chun ha M ch Vit thuc y ban Khoa hc v K thut Nh nc (nay l B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng) (thng 12/91), Tiu ban Chun thuc BC-CNTT . ng thi, qua trung gian cc chuyn gia Tin hc ngi Vit  M, chng ta bt u t quan h vi cc t chc lin quan thuc c quan Tiu chun ha Quc t (ISO)  phi hp nghin cu v vn  chun ha b m ch Vit.

Kt qu mng my tnh Php l u tin ca s n lc nhiu pha ni trn l B m chun cc k t Vit dng trong trao i thng tin TCVN 5712:1993. B m chun ny  c B trng B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng k quyt nh ban hnh vo thng 5 nm 1993. Sau , n ngy 25 thng 12 nm 1995, B trng B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng li k quyt nh s 2236/Q/PTCN quy nh s dng chng trnh x l ch Vit ABC trn my tnh trong khi c quan Nh nc.

Nh vy l b m chun  c, chng trnh x l ch Vit cng  c quy nh. Vy nhng vn  bt cp g  xy ra  n ni mi hn mt nm  c  ngh thay i quyt nh v dn n cuc hi tho ny ?

Nhng iu bt cp

Theo Gio s Trn Lu Chng, Trng Tiu ban Chun ca BC-CNTT, mt ngi  tham gia qu trnh ny t u, th: "B m chun TCVN 5712 cha c dng rng ri, ngay c trong cc c quan Nh nc. V nhng ni dng th theo cc cch th hin khc nhau. Trong khi , mt s cng ty kinh doanh vn tip tc cung cp cc sn phm dng cc m ring ca mnh. iu ny gy khng t tr ngi cho cc c quan Nh nc mun nhanh chng Tin hc ha qu trnh trao i thng tin ca n v mnh". L do chnh lm cho b m 5712 cha c chp nhn rng ri, theo Gio s Chng, mt phn l  nhng nhc im ca chnh b m. B m ny vn dnh cho vic trao i thng tin m cha quy nh cht ch v cch x l thng tin. Mt l do khc l hin nay chng ta vn cha c cc phn mm  mnh h tr cho bng m trong cc ng dng.

n y cn lu  rng tiu chun TCVN 5712:1993 khng phi l bng m duy nht. N c ti ba bng m, k hiu l VN1, VN2 v VN3.

Bng m VN1 y  nht, gm mi k t ch Vit vi ccdu thanh (ch hoa v ch thng). Do , n chim trn c bng m 8-bit, k c vng CO v C1 vn dng cho cc m iu khin v  ha. iu  thng gy rc ri cho mt s phn mm Quc t. VN1 tin dng cho cc phn mm chy di h iu hnh DOS v c s tng ng mt - mt vi cck t trong bng m 16-bit ISO/IEC 10646-1 (Unicode).

Bng m VN2 khng xm phm n cc vng CO v C1. Tuy nhin, n li khng y  v thiu ti bn mi t ch hoa c du thanh. ng thi, VN2 phi s dng phng php k t t hp cha ph bin  Vit Nam. Do , n nay rt t ngi dng bng m ny.

Bng m VN3 cng khng xm phm vng CO v C1. Nhng n phi hy sinh ton b ch hoa c du thanh. Do , bng m ny phi dng ng thi hai b font ch: font ch hoa v font ch thng. Ngoi ra, VN3 cng cn  trng mt s khng nh ngha. iu ny to k h cho vic s dng ty tin t pha ngi dng. Tuy nhin, hin ti VN3 vn l bng m c s dng rng ri nht trong ba bng m ca TCVN 5712:1993.

R rng, nhc im u tin ca TCVN 5712:1993 l ng thi c ti ba bng m, thiu s thng nht cn phi c ca mt tiu chun. Th n,  l nhng nhc im ca bn thn tng bng m ni trn. Khng c bng m no p ng mt cch hon ho i vi ccnhu cu x l v trao i thng tin ting Vit trn my tnh v mng hin ti v trong tng lai.

Nguyn nhn chnh ca mi nhc im cn tn ti  l v thiu ch ! Bng m 8-bit ch cho php biu din ti a 256 k t. Trong khi , tng cng y  mi k t (c ch hoa v ch thng), ch Vit (Quc ng) ca chng ta phi cn n 134 k t. Nu khng xm phm vo 128 k t ca b m chun M ASCII-7 nh ISO  khuyn co th chng ta cn thiu t nht su. V th m ccnh thit k bng m c phi loay hoay mi vi ccphng n "git gu v vai" nh hin nay.

Chnh v thy c ni kh nhc ca ccnh Tin hc bn a nn Hip hi Unicode   xut bng m 16-bit. iu ny cho php biu din ti 65536 k t (thay v 256 nh hin nay vi bng m 8-bit). Tha h m biu din, m thm cc k t c bit. Khn ni cc cng c phn mm cng nh phn cng hin nay vn cha h tr cho bng m 16-bit ca Unicode. Cho nn vn phi c gii php qu  trong khi ch i.

Cng cn ni thm rng, ngoi ba bng m ca TCVN 5712:1993, hin cn tn ti mt s bng m ch Vit khc t nc ngoi a vo, v d nh bng m VNI c s dng ph bin  cc tnh pha Nam nc ta cng nh trong cng ng ngi Vit  nc ngoi. Tt c cc b m ny u c nhng nhc im ring. Nhiu khi, cc bng m c ph bin l do thi quen v do chng trnh o to ngi s dng ch khng hn l do tnh u vit ca mnh.

Mc du, phn mm h tr c quy nh s dng cho TCVN 5712:1993 l ABC  c nng cp v sa i (nhng khng ch ng v tch cc nh cc"i tng" khc, phi chng l "cha chung khng ai khc" ?). Tuy nhin, n vn cha p ng c cc nhu cu x l v trao i thng tin ngy mt cao ca ngi s dng. Trong khi , cc"i th" c v mi xut hin ca ABC li ngy mt hon thin hn v c c nhng tnh nng m ABC cha c.

Trong bi cnh nh vy, theo Gio s Chng, "vic quy nh ch c dng mt b chng trnh  th hin ch Vit l g b v v tnh hn ch tnh sng to. iu ny khng ph hp vi ch trng khuyn khch nghin cu pht trin phn mm trong nc".

Nhiu  kin trao i, tham gia trong cuc hi tho ny, c bit l cc n v, cng ty ang hot ng trong lnh vc phn mm, u nht tr quan im phi phn bit b m chun vi chng trnh h tr x l ch Vit.  phm vi Quc gia, ch chun ha b m ch khng chun ha chng trnh x l ch Vit (gi l b g ch Vit). Cn  ccphm vi nh hn c tnh ni b th mun s dng chng trnh no cng c, min l tun th b m chun Quc gia.

Mc tiu v gii php

Bao gi cng vy, ngi ta rt d thng nht v ccmc tiu (c bit l ccmc tiu chin lc !).  y cng vy, nhiu ngi tham gia Hi tho (v k c nhng ngi khng tham gia Hi tho) u nht tr cn huy ng mi n lc t nhiu pha. Tt c u mong mun sm c mt bng m chun mi thay th cho ba bng m ca TCVN 5712:1993 l VN1, VN2 v VN3.

Bng m chun mi ny d nhin l phi tt hn ba bng m  c. iu ny c ngha l n phi p ng c yu cu x l v trao i thng tin  nc ta hin nay v trong tng lai gn, nhn t hai pha: pha ngi s dng v pha nh pht trin phn mm. Bng m chun ny l bt buc (i vi khi c quan Nh nc) v khuyn co s dng trong cc b phn khc. Hin ti,  c kh nhiu "ng c vin" cho b m chun mi,  l VNI, VISCII, 8859-V, CP 1258, CP 1129 v NV1B. Ngoi ra, nhng "ng c vin" mi khc s xut hin khi chnh thc c quyt nh la chn bng m mi thay th cho TCVN 5712:1993.

Xin gii thiu vi dng "l lch trch ngang" ca cc"ng c vin" ni trn  bn c bit thm.

VNI l b m ch Vit do mt nhm chuyn gia Tin hc  M  xut. Thc cht, hin ti n bao gm bn bng m: Bng m 1 byte cho mi trng DOS, bng m 2 byte cho mi trng Windows/Unix, bng m 2 byte cho mi trng Mac v bng m 3 byte cho mi trng hn hp Win/Unix/Mac v th tn in t Internet. Phn mm h tr cho b m ny l WebEyes v WebNotes do cng ty VNI-Soft cung cp.

VISCII l b m do nhm Viet-Standards (cng  M) xy dng. y l b m 8-bit da theo cu trc vng G1 ca b m chun ISO 8859-Latin 1. Trong , n c gn m ring cho hu ht cck t ch Vit dng sn.  gii quyt vic thiu su k t, cc tc gi a su k t Vit t dng (, , , , , ) vo vng CO,  nhng v tr m cc tc gi cho l t ng  nht ( l 02, 05, 06, 14, 19 v 1E).

VN1B l b m do nhm tc gi Nguyn Ch Cng  Vin Nghin cu ng dng Cng ngh (B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng)  ngh xut pht t bng m VN1 ca TCVN 5712:1993. Trong , cc tc gi  xut dng phng php t hp  biu din cc ch hoa t xut hin  v tr th nht ca nhng t c ngha.  l , , , , , , .

B m 8859-V cng xut x t nhm Viet-Standards  M v c s tham gia ca mt s chuyn gia trong nc. N c xy dng trn c s m t hp v tng hp vi b m chun Quc t ISO 8859. B m ny c pht trin ch yu cho cc ngn ng gc Latin. Trn c s 8859-V, cng ty Microsoft  a ra bng m ch Vit ring t tn l CP 1258, trong , tp m ca Microsoft c a vo ccv tr trng ca 8859-V. Cng ty IBM cng   ngh mt bng m khc da trn 8859-V. ng thi, Cng ty cng dng ccv tr trng cho mc ch ring ca mnh.

Qua trao i trong Hi tho, c th thc s cm nhn c tnh cnh ca mt ngi ngi trc mt mm c y cc mn n m mn no cng c v ngon. Xung quanh l cc u bp tc gi, anh no cng ch gii thiu ci c o ca mn mnh lm. Bng th ch c hn, cha ni n kh nng tiu ha cc mn l, nhng mn qu b bo !

Th mi thy rng: nht tr tm bng m mi hay hn  thay th th d. Nhng chn bng m no mi tht l iu kh khn.  nh gi ci hay, ci tt ca mt chun, u ch da vo ci p hn lm, ci p thun ty k thut. Mt yu t khc v cng quan trng l s tha nhn ca nhng ngi s dng n. y l yu t quyt nh s sng cn ca chun. Chun ban hnh m chng ai dng (nh VN2 chng hn) th cng coi nh  cht ri.  chnh l ci kh ca ngi lm chun. V th nn ccnh lm chun thng pht trin cc chun php l (de jure) trn c s cc chun thc t (de facto)  c c st vi ngi dng.

Chng ti cho rng cng ng nhng ngi tham d Hi tho hm  (mc d cn cha y  ting ni ca nhng ngi lm Tin hc  pha Nam) chnh l i din tiu biu cho nhng ngi s dng ln nhng nh pht trin v kinh doanh phn mm. Tt c  gi tay biu quyt gn nh nht tr tuyt i l: trc mt  ngh khuyn co s dng TCVN 5712:1993 (VN3).

y l bng m chun chnh thc, tm thi cha th v cng cha nn lm b m khc  thay th n. D sao, TCVN 5712:1993 cng l s ng gp y tm huyt v trong sng, phi v li ca ccnh Tin hc v Ngn ng hc Vit Nam. N tht ng c trn trng. Hn na, TCVN 5712:1993, c bit l bng m VN3 vn p ng c (cho d cha hon ton nh ) mi yu cu v x l v trao i ting Vit trn cc h thng v mng. Vy th vic g chng ta phi vi vng thay th VN3 ngay bng mt ci no  m chc chn l vn cha vt tri hn ? "Chun Quc gia ch c phi ng giy ln u m c th d dng b i mt sm mt chiu nh vy ?"

Mt ng nghip  ni vi ti nh th trong gi gii lao. Qu l mt s nht tr y thn trng v sng sut. iu  th hin tinh thn trch nhim, v tinh thn dn tc, rt cao.

Trong qu trnh tham d hi tho,  c lc ti lin tng tnh cnh ca chng ta trong vn  chun ha b m ting Vit c y nh l "con kin m leo cnh a". Cnh a c cnh cc, cnh di. Khng kho th "leo phi cnh cc, leo ra leo vo". Rt may, con kin  bit dng li  ng ba cnh, tip tc "suy ngm"  c th chn ng cnh di m leo mi.

Thay li kt

Thc ra bi vit ny cha i ht vo mi ngc ngch ca vn   tha mn nhng ngi quan tm. No l chng trnh x l v b phng ch km theo c nht thit phi chun ha khng. Hay lm bn phm, cch b du trn cc nguyn m. Tc gi bi ny cho rng ty bi cnh, v d nh khi c quan Chnh ph (trong  s thng nht l iu cn thit cho hiu qu ca cng tc qun l Nh nc) th hon ton c th c nhng quy nh bt buc. Cn bn ngoi "bn dn thin h" th ty, c li th theo, khng th thi. u cng l mt cch  "th thch" sc sng ca chun vy.

Ni dung | Ting Vit

Ton b WebSite ny s dng font .VnTime, .VnArial & VNI-Times trnh duyt s t ng hin th chnh xc font ch ting Vit min l Windows ca bn c font ny.

Neu chua co font xin hay xem trang CAI DAT FONT TIENG VIET de download cac font su dung cho Website nay.

Kin thc

* 3 gii php ting Vit cho Windows

* Ci t font ting Vit  mc h thng cho Windows

* S dng font True Type trong Windows

* Gii php m chui t 7 bit cho ting Vit

* Ting Vit & b m Unicode

* X l & trao i thng tin ting Vit

Tin ch

* Xc lp Account t ng cho Windows 9.x

* VNI Tn K 4 for Windows

* Vietware 2.0

* VietKey 4.x

* Just click 'n' see
Trang 1 ; 2

* mtdEVA300
Trang 1 ; 2 ; 3 ; 4