Sö
dông FONT TrueType trong WINDOWS
A/- C¸ch
qu¶n lý font cña Windows:
Khi b¹n cµi ®Æt Windows, b¹n ®· cã s½n mét sè font ®Ó sö
dông do Windows thiÕt lËp. Sè font nÇy ph©n lµm 2 lo¹i, font
hÖ thèng (c¸c file font cã ®u«i .fon) vµ font Truetype
(c¸c file font cã ®u«i lµ .ttf).
1- Font hÖ thèng:
Lµ
lo¹i font ®Æc biÖt do Windows cung cÊp sö dông cho giao diÖn
cña tÊt c¶ c¸c ch¬ng tr×nh ch¹y trong Windows nh»m gióp
nh÷ng ngêi thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh khái bËn t©m vÒ chuyÖn
hÖ thèng ®ang cµi font g× (khi ch¬ng tr×nh ch¹y nã sÏ sö
dông nh÷ng font hÖ thèng nÇy, nªn kh«ng lÖ thuéc vµo viÖc
cµi ®Æt font cña ngêi sö dông).
Font
hÖ thèng cã rÊt nhiÒu lo¹i do ph¶i ®¸p øng theo cÊu h×nh
Monitor (lo¹i card mµn h×nh vµ ®é ph©n gi¶i). ThÝ dô nh:
8514, Vga, SuperVga (lo¹i card), 640x480, 800x600 (®é ph©n gi¶i)
vµ trong mçi lo¹i l¹i cã nhiÒu kÝch cë hiÓn thÞ (8, 12, 14
point). Do ®ã trong th môc System khi míi cµi còng cã rÊt
nhiÒu file font. Mçi khi b¹n thay ®æi cÊu h×nh Monitor,
Windows sÏ cËp nhËt System.ini ®Ó chØ ®Þnh l¹i font
sö dông cho cÊu h×nh míi.
Ph©n lo¹i:
Tªn
File sö dông
*
Font tØ lÖ : Dïng cho Menu, hép tho¹i
8514SYS.FON 8514 (1024x768)
EGASYS.FON EGA (640x350)
VGASYS.FON VGA (640x480)
*
Font cè ®Þnh: Dïng gièng font tØ lÖ nhng cho Windows
3.0 trë vÒ tríc.
C¸c
file font cã tªn gièng font tû lÖ nhng thay ch÷ SYS b»ng ch÷
FIX.
*
Font OEM: hay Terminal
C¸c
file font cã tªn gièng font tû lÖ nhng thay ch÷ SYS b»ng ch÷
OEM.
*
Font Raster:
Dïng
cho hép tho¹i, th«ng b¸o, v¨n b¶n...
C¸c
ch÷ c¸i cuèi trong phÇn tªn chØ chÕ ®é mµn h×nh. F=8514,
B=EGA, E=VGA
ThÝdô:
SSERIFF.FON nghÜa lµ dïng cho mµn h×nh 8514.
COURx.FON (courier)
SSERIFx.FON (ms sans serif)
SERIFx.FON (ms serif)
SMALLx.FON (small)
SYMBOLx.FON (symbol: font dÊu hiÖu).
*
Font Vector: Cung cÊp s½n cho ngêi sö dông.
ROMAN.FON, SCRIPT.FON, MODERN.FON
*
Font cho c¸c øng dông phi Windows:
Dïng
®Ó hiÓn thÞ c¸c øng dông phi Windows trong mét cöa sæ khi
Windows ch¹y trong chÕ ®é 386 n©ng cao. mçi file dïng cho mét
trang m·, trong ®ã trang m· 437 (US) lµ mÆc ®Þnh.
Nh÷ng
ch÷ c¸i ®Çu x¸c ®Þnh chÕ ®é mµn h×nh sö dông.
ThÝ
dô: CGA40WOA.FON lµ dïng cho mµn h×nh EGA, 40 dßng.
Tªn file Trang m·
APP850.FON 850 US, n©ng cao
DOSAPP.FON 437 US, n©ng cao
CGA40850.FON 850 §a dông
CGA40WOA.FON 437 US
CGA80850.FON 850 §a dông
CGA80WOA.FON 437 US
EGA40850.FON 850 §a dông
EGA40WOA.FON 437 US
EGA80850.FON 850 §a dông
EGA80WOA.FON 437 US
HERC850.FON 850 §a dông
HERCWOA.FON 437 US
VGA850.FON 850 §a dông
VGA860.FON 860 Portuguese
VGA861.FON 861 Ailen
VGA863.FON 863 French, Canadian
VGA865.FON 865 Norwegian Danish
Chó
ý: §èi víi nh÷ng m¸y cã cµi VNI, sÏ cã thªm mét lo¹t
file cã tªn gièng c¸c file font hÖ thèng nhng phÇn ®u«i lµ
.VON, .WON...®ã lµ nh÷ng file do VNI cµi vµo vµ
chØ cã ch¬ng tr×nh Font Manager cña VNI sö dông chóng.
Lêi
khuyªn:
*
C¸c b¹n cã thÓ c¨n cø vµo phÇn ph©n lo¹i trªn ®Ó dän dÑp
bít nh÷ng file kh«ng cÇn dïng.
ThÝ
dô: NÕu m¸y b¹n ®ang sö dông mµn h×nh VGA th× xo¸ c¸c
file font dïng cho 8514, CGA, EGA, HER...ChØ cÇn gi÷ l¹i
c¸c file sau: VGASYS, VGAFIX, VGAOEM vµc¸c file Font
Raster cã ch÷ c¸i cuèi lµ E .
*
NÕu b¹n dïng trang m· US (hÇu hÕt) th× xo¸ hÕt c¸c trang m·
kh¸c, chØ gi÷ l¹i 437.
*
B¹n tuyÖt ®èi kh«ng ®îc xo¸ c¸c file font ®ang ®îc
chØ ®Þnh sö dông trong System.ini, nÕu xo¸ Windows sÏ kh«ng
khëi ®éng ®îc.
ThÝ
dô vÒ c¸c chØ ®Þnh nÇy trong System.ini
[boot]
OEMFONTS.FON=VGAOEM.FON
FIXEDFON.FON=VGAFIX.FON
FONTS.FON=VGASYS.FON
[386Enh]
WOAFONT=DOSAPP.FON
EGA80WOA.FON=EGA80WOA.FON
EGA40WOA.FON=EGA40WOA.FON
CGA80WOA.FON=CGA80WOA.FON
CGA40WOA.FON=CGA40WOA.FON
*
B¹n cã thÓ xo¸ c¸c file Font Raster (Windows sÏ dïng font
TrueType thÕ vµo) nhng ®õng xo¸ file SSERIFx.FON (MS
Sans Serif) v× ®©y lµ font mÆc nhiªn cña tÊt c¶ ch¬ng tr×nh
ch¹y trong Windows vµ chØ cã font nÇy lµ hiÓn thÞ trªn mµn
h×nh ®Ñp nhÊt (thay font kh¸c sÏ xÊu vµ khã ®äc).
2/- Font TrueType:
Windows
cung cÊp s½n cho b¹n 4 lo¹i font TrueType lµ: Arial,
Courier, Symbol, Time New Roman. mçi lo¹i cã 4 file cho 4 kiÓu
ch÷: Normal, Bold, Italic, Bold Italic vµ ®Ó qu¶n lý chóng
Windows t¹o ra cho mçi file font mét file .FOT t¬ng øng
(file nÇy ghi c¸c th«ng tin vÒ file gèc). Khi Windows khëi
®éng, nã sÏ n¹p toµn bé c¸c file .FOT ®îc chØ ®Þnh
trong Win.ini (do ®ã cµi cµng nhiÒu font Windows khëi
®éng cµng chËm), sau ®ã khi b¹n sö dông font nµo Windows sÏ
c¨n cø vµo nh÷ng th«ng tin trong file .fot t¬ng øng ®Ó n¹p
font vµo bé nhí. Nh vËy file .Fot cã t¸c dông gi¶m tiªu
hao bé nhí khi cha sö dông font.
Windows
còng dù kiÕn ngêi sö dông sÏ bæ sung font nªn còng cung
cÊp s½n mét ch¬ng tr×nh qu¶n lý font ®¬n gi¶n.
B/- Sö dông ch¬ng tr×nh Qu¶n
lý Font:
Ch¬ng tr×nh nÇy chØ cã mét ho¹t ®éng lµ cµi ®Æt vµ
th¸o gì font. C¸ch sö dông nh sau:
1- Cµi ®Æt :
LÇn
®Çu b¹n khëi ®éng Font Manager, ch¬ng tr×nh nÇy sÏ
xuÊt hiÖn nh h×nh minh ho¹. Môc Installed Fonts liÖt
kª tÊt c¶ c¸c Font hiÖn ®îc cµi ®Æt trªn m¸y cña b¹n.
Môc Samply sÏ hiÓn thÞ thÝ dô vÓ Font ch÷ ®ang
®îc chän (môc nÇy chØ hiÓn thÞ khi b¹n chän mçi lÇn mét
Font). Dßng cuèi cïng cho b¹n biÕt kÝch thíc file Font trªn
®Üa.

* Nót
TrueType... cho b¹n c¸c lùa chän vÒ viÖc sö dông Font
TrueType hay kh«ng (« Enable TrueType Fonts ®îc chän)
vµ chØ cho phÐp liÖt kª Font TrueType trong hép tho¹i chän
font cña tÊt c¶ c¸c øng dông ch¹y trong Windows (« chØ liÖt
kª Font TrueType ®îc chän) hay cho liÖt kª c¶ c¸c lo¹i
font kh¸c (ATM ch¼ng h¹n).
* Nót
ADD... ®îc bÊm khi b¹n muèn cµi ®Æt thªm font míi.
Hép tho¹i Add Fonts nh h×nh 2 xuÊt hiÖn cho b¹n lùa
chän:
Khung
List Of Fonts: LiÖt kª danh s¸ch Font TrueType hiÖn cã
trong ®êng dÉn b¹n ®· chän.
Khung
Directories: Cho b¹n chØ ®Þnh th môc. Muèn më th môc
nµo, b¹n bÊm kÐp vµo tªn th môc ®ã. Muèn trë ra th môc
mÑ, b¹n bÊm kÐp vµo tªn th môc mÑ. Muèn trë ra th môc
gèc, b¹n bÊm kÐp vµo tªn æ ®Üa.
Khung
Drivers: cho b¹n chØ ®Þnh æ ®Üa. B¹n bÊm nót cã h×nh
mòi tªn ®Ó më danh s¸ch æ ®Üa, bÊm vµo tªn æ ®Üa
®îc chän.
Dßng
díi cïng cho b¹n lùa chän lµ cã cÇn copy c¸c file Font
TrueType vµo trong th môc System hay kh«ng (nÕu ®¸nh dÊu lµ
cho copy).

Sau c¸c
thao t¸c chØ ®Þnh ®êng dÉn (æ ®Üa, th môc), b¹n chän
c¸c file font trong hép danh s¸ch b»ng c¸ch bÊm vµo tªn font
NÕu chän tÊt c¶ th× bÊm nót Select All cho lÑ. NÕu
chän c¸c file liªn tôc th× b¹n bÊm vµo file ®Çu tiªn, gi÷
phÝm mouse ®ång thêi kÐo mouse xuèng phÝa díi hép danh s¸ch,
danh s¸ch file sÏ tù ®éng cuèn lªn, khi ®Õn file cuèi cïng
th× b¹n di chuyÓn mouse lªn trªn cho danh s¸ch ngõng cuèn råi
nh¶ phÝm mouse. NÕu chän c¸c file kh«ng liªn tôc th× b¹n bÊm
vµ gi÷ phÝm Ctrl khi thao t¸c mouse. Lùa chän xong, b¹m
bÊn nót OK (hay bÊm nót Cancel ®Ó bá qua tÊt c¶ nh÷ng b¹n
®· lµm vµ tho¸t khái hép tho¹i).
Khi cµi
®Æt xong, Windows cËp nhËt System.ini, lóc nÇy b¹n vÉn cha
sö dông ®îc font míi cµi mµ ph¶i khëi ®éng l¹i Windows
do file System.ini chØ ®îc n¹p khi Windows khëi ®éng nªn mäi
thay ®æi trong file nÇy chØ cã hiÖu lùc sau khi Windows khëi
®éng.
Lêi
khuyªn: Khi b¹n më hép tho¹i Add Fonts, viÖc ®Çu tiªn b¹n
cÇn lµm lµ x¸c lËp cho chØ ®Þnh cã copy file font vµo
th môc System hay kh«ng (mÆc nhiªn cña chØ ®Þnh nÇy lµ cã).
RÊt dÔ xÈy ra trêng hîp, cïng mét font mµ cã 2 file n»m
trong 2 th môc kh¸c nhau trªn ®Üa cøng hay c¸c font ®· cµi
kh«ng cã trªn æ ®Üa cña m×nh (cµi font trªn ®Üa mÒm, trªn
æ ®Üa m¹ng) khi quªn kiÓm tra môc nÇy.
2/- Th¸o gë:
Muèn
th¸o gì Font TrueType ®· cµi ®Æt, b¹n sö dông Font Manager
(h×nh 2), sau khi lùa chän font, b¹n bÊm nót Remove. Hép
tho¹i X¸c nhËn xuÊt hiÖn ®Ó c¶nh gi¸c b¹n. NÕu b¹n bÊm
nót Yes, trong khi chän xo¸ nhiÒu font th× b¹n ph¶i x¸c
nhËn cho tõng font. NÕu b¹n bÊm nót Yes to All th× hép
tho¹i nÇy kh«ng xuÊt hiÖn n÷a.
Khi b¹n
th¸o gì font, Windows xo¸ file .FOT liªn quan ®Õn font ®ã vµ
xãa dßng chØ ®Þnh trong Win.ini. Nhng khi b¹n ®¸nh dÊu «
Delete Fonts File From Disk, Windows sÏ xo¸ lu«n file font
nÇy trªn ®Üa.

ThÝ
dô vÒ chØ ®Þnh Font trong Win.ini
[fonts]
MS Sans Serif 8,10,12,14,18,24 (VGA res)=SSERIFE.FON
Courier 10,12,15 (VGA res)=COURE.FON
MS Serif 8,10,12,14,18,24 (VGA res)=SERIFE.FON
Symbol 8,10,12,14,18,24 (VGA res)=SYMBOLE.FON
Roman (Plotter)=ROMAN.FON
Script (Plotter)=SCRIPT.FON
Modern (Plotter)=MODERN.FON
small fonts (VGA res)=SMALLE.FON
Arial (TrueType)=ARIAL.FOT
Arial Bold (TrueType)=ARIALBD.FOT
Arial Bold Italic (TrueType)=ARIALBI.FOT
Arial Italic (TrueType)=ARIALI.FOT
Courier New (TrueType)=COUR.FOT
Courier New Bold (TrueType)=COURBD.FOT
Courier New Bold Italic (TrueType)=COURBI.FOT
Courier New Italic (TrueType)=COURI.FOT
Times New Roman (TrueType)=TIMES.FOT
Times New Roman Bold (TrueType)=TIMESBD.FOT
Times New Roman Bold Italic (TrueType)=TIMESBI.FOT
Times New Roman Italic (TrueType)=TIMESI.FOT
WingDings (TrueType)=WINGDING.FOT
Symbol (TrueType)=SYMBOL.FOT
Lêi
khuyªn: B¹n ®õng chän « Xo¸ lu«n file, nÕu b¹n kh«ng
cã b¶n lu trªn ®Üa mÒm.
Trong
danh s¸ch liÖt kª cña Font Manager cã lu«n c¸c font hÖ thèng,
b¹n cÈn thËn khi lùa chän, coi chõng th¸o gì lu«n nh÷ng
font nÇy (c¸c font hÖ thèng kh«ng cã ch÷ TrueType phÝa sau).
Ch¬ng
tr×nh qu¶n lý Font nÇy qu¸ ®¬n gi¶n nªn chØ thÝch hîp
cho nh÷ng hÖ thèng sö dông Ýt Font (kho¶ng vµi chôc font).
Lóc ®ã ngêi sö dông cßn ®ñ kh¶ n¨ng nhí ®Ó ph©n biÖt
tõng lo¹i font khi muèn cµi ®Æt hay th¸o gì.
Khi sè
lîng font t¨ng lªn hµng tr¨m, céng thªm nhiÒu bé m· font
kh¸c nhau th× ngêi sö dông kh«ng tµi nµo nhí næi n÷a. Mét
yªu cÇu bøc thiÕt ®îc ®Æt ra lµ: Ch¬ng tr×nh qu¶n lý
Font ph¶i cho phÐp ngêi sö dông ph©n lo¹i vµ chia font ra
thµnh tõng nhãm nhá ®Ó dÔ dµng trong viÖc cµi ®Æt hay th¸o
gì, nÕu ch¬ng tr×nh nÇy biÕt lµm lu«n viÖc cËp nhËt
file Win.ini th× cµng tiÖn cho nh÷ng ngêi Ýt kinh nghiÖm.
ChÝnh
chóng t«i tríc ®©y còng l©m vµo t×nh tr¹ng nÇy khi v×
yªu cÇu cña kh¸ch hµng, chóng t«i ph¶i dù tr÷ ®ñ lo¹i
font: BK 1byte, BK 2byte, Vni, Vietware, Vnu...mçi khi cÇn sö dông
lo¹i font theo ®óng yªu cÇu th× thËt mÊt th× giê läc lùa.
HiÖn nay cã nhiÒu ch¬ng tr×nh qu¶n lý font t¹i TP, nh:
Font Monger, Font SpecPro, font Master...Trong sè nÇy m¹nh nhÊt
lµ Font Master cña Corel.
Lêi
khuyªn:
*
Ngay tõ ®Çu, b¹n nªn t¹o 1 th môc riªng cho Font TrueType,
trong th môc nÇy b¹n t¹o c¸c th môc cho tõng lo¹i font.
ThÝ dô: th môc BK ®Ó chøa font cña B¸ch Khoa, th môc
Vni ®Ó chøa font cña Vni, th môc Win ®Ó chøa font cña
win...ViÖc t¸ch riªng nÇy gióp b¹n dÔ dµng trong viÖc cËp
nhËt, bæ sung, xo¸, di chuyÓn.v..vv...
* B¹n
di chuyÓn toµn bé c¸c file font (.TTF) ra khái th môc
System, ®Ó sau nÇy khi b¹n cµi ®Æt mét ch¬ng tr×nh míi,
nÕu ch¬ng tr×nh nÇy cã cµi font vµo th môc System lµ b¹n
biÕt ngay lËp tøc vµ dÔ dµng chuyÓn chóng ra mét th môc
riªng mµ kh«ng sî lén víi font cña ch¬ng tr×nh kh¸c.
ThÝ
dô: Trong th môc System cu¶ b¹n ban ®Çu kh«ng cã mét
file font nµo, sau khi cµi CorelDraw b¹n thÊy trong th môc nÇy
cã 4 file font .TTF vµ 4 file .FOT t¬ng øng, trong win.in còng
cã c¸c dßng cµi 4 file .FOT nÇy. Nh vËy ch¾c ch¾n ®©y lµ
font cña Coreldraw cµi vµo Windows. B¹n t¹o mét th môc con
tªn CDR, di chuyÓn 4 file .TTF vµo ®©y ®ång thêi xo¸ bá 4
file .FOT t¬ng øng. Xo¸ c¸c dßng cµi 4 font nÇy trong
Win.ini.
PH¢N
LO¹I Vµ Sö DôNG NHANH FONT TIÕNG VIÖT
I- PH¢N
LO¹I:
A- Bé M·:
YÕu
tè ®Çu tiªn khi ®a tiÕng ViÖt vµo m¸y tÝnh lµ bé m·.
Bé m· ph¶i cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn hÕt c¸c ký tù tiÕng ViÖt,
®îc HÖ ®iÒu hµnh chÊp nhËn vµ kh«ng xung ®ét víi c¸c
ch¬ng tr×nh kh¸c.
HiÖn
t¹i HÖ ®iÒu hµnh Dos sö dông bé m· Ascii. HÖ ®iÒu
hµnh Windows sö dông bé m· Ansi khi ch¹y c¸c ch¬ng tr×nh
Windows vµ Ascii khi ch¹y c¸c ch¬ng tr×nh Dos.
1- Bé m· Ascii:
* Tõ
0 ®Õn 31 lµ m· ®iÒu khiÓn, dµnh cho c¸c ch¬ng tr×nh.
* Tõ
32 ®Õn 126 lµ c¸c ký tù cã thÓ nhËp trùc tiÕp tõ bµn phÝm.
* Tõ
127 ®Õn 255 lµ c¸c ký tù më réng kh«ng cã trªn bµn phÝm.
Muèn nhËp c¸c ký tù nÇy ngoµi Dos, b¹n bÊm Alt+<m· ký
tù> (td: Alt+0160 hay Alt+160=¸). Trong c¸c ch¬ng tr×nh so¹n
th¶o b¹n còng cã thÓ nhËp theo c¸ch trªn, trõ khi ch¬ng
tr×nh quy ®Þnh kh¸c.

2- Bé m· Ansi:
* Tõ
0 ®Õn 126 bé m· nÇy hoµn toµn gièng bé m· Ascii, chØ kh¸c
nhau tõ 127 trë ®i.
* C¸ch
nhËp c¸c ký tù kh«ng cã trªn bµn phÝm còng gièng nh bé
m· Ascii.
Chó ý:
C¶ 2 bé m· trªn ®Òu lµ m· 1 bytes, nãi ®¬n gi¶n nghÜa lµ
®Ó nhËp 1 ký tù, b¹n chØ cÇn bÊm 1 phÝm.


NhËn xÐt:
Tõ 2
bé m· còa HÖ ®iÒu hµnh trªn (chóng t«i xin ph©n tÝch
®ñ ®Ó c¸c b¹n hiÓu chí kh«ng ®i s©u), chóng ta nhËn thÊy,
®èi víi c¸c níc ¢u, Mü hay c¸c níc cã sè lîng ký
tù trong ch÷ quèc ng÷ còa m×nh Ýt, cã thÓ chøa hÕt vµo bé
m· nÇy th× coi nh bé m· tiÕng níc hä chØ cã 1 bytes.
Trêng
hîp tiÕng ViÖt, ngoµi c¸c ký tù ®· cã trong phÇn m· tõ
126 trë lªn, cßn tæng céng 134 ký tù, kh«ng thÓ ®Æt hÕt
vµo phÇn cßn l¹i cña bé m·. Do ®ã ph¸t sinh vÊn ®Ò bé
m· 1 bytes vµ bé m· 2 bytes cho tiÕng ViÖt.
3- Bé m· tiÕng ViÖt 1 bytes:
Nguyªn
t¾c còa bé m· 1 bytes lµ t¸ch riªng ch÷ thêng vµ ch÷
hoa thµnh 2 font riªng ®Ó gi¶m sè lîng ký tù tiÕng ViÖt
®Æt vµo bé m·. §Ó chän ch÷ thêng hay ch÷ hoa, b¹n ph¶i
chän font t¬ng øng.
4- Bé m· tiÕng ViÖt 2 bytes:
Mét
ký tù cã dÊu cña tiÕng ViÖt gåm 2 bytes (1 bytes cho ch÷ vµ
1 bytes cho dÊu), vÝ dô ch÷ ¸ cã 1 bytes cña ch÷ a, 1 bytes
cña dÊu s¾c. ViÖc gi¶m bít ®îc sè lîng ký tù ®a vµo
bé m· lµ nhê vµo ®Æc ®iÓm sau:
* a,
e, o, u, y, ¬, cã cïng dÊu.
* ©,
ª, « cã cïng dÊu.
* ¨
cã dÊu riªng.
* i cã
dÊu riªng.
NghÜa
lµ thay v× ph¶i t¹o 7 ch÷ ¸, Ð, ã, ó, ý, í, ø (chiÕm 7
m·) nh trong bé m· 1 bytes, ngêi ta chØ cÇn t¹o dÊu s¾c
sö dông chung cho 7 ch÷ (chØ tèn 1 m·). C¸c dÊu kh¸c còng
¸p dông t¬ng tù.
Do vËy,
sè m· cÇn thiÕt Ýt ®i vµ ®ñ chç cho viÖc ph©n bè ®Çy
®ñ ký tù tiÕng ViÖt vµo trong bé m·.
Chó ý:
B¹n ®õng lÉn lén gi÷a c¸ch ®¸nh tiÕng ViÖt vµ bé m·.
ThÝ dô khi b¹n ®¸nh A, 6, 1 = Ê (kiÓu ®¸nh Vni, font Vni 2
bytes) kh«ng cã nghÜa lµ ch÷ Ê cã 3 bytes (®¸nh 3 phÝm),
hay khi b¹n ®¸nh I, 1 = Ý (kiÓu ®¸nh Vni, font Vni 1 bytes) còng
kh«ng cã nghÜa lµ ch÷ Ý cã 2 bytes (®¸nh 2 phÝm).
B- Font:
Phô
thuéc vµo viÖc x©y dùng bé m· mµ mét kiÓu ch÷ cã 1 font
(2 bytes) hay 2 font (1 bytes), 1 cho ch÷ thêng vµ 1 cho ch÷
hoa.
C¸c
ch¬ng tr×nh Vni, Vietware, B¸ch khoa ®Òu cung cÊp c¶ 2 lo¹i
Font TrueType (1 bytes vµ 2 bytes).
Ch¾c
ch¾n c¸c b¹n sÏ th¾c m¾c: Khi nµo xµi font 1 bytes, khi nµo
xµi font 2 bytes vµ chóng cã u khuyÕt ®iÓm g×?. Chóng t«i
xin gi¶i thÝch nh sau:
1- ¸p dông vµ u khuyÕt ®iÓm
cña font 1 bytes:
Do bé
m· cña HÖ ®iÒu hµnh Dos vµ Windows lµ 1 bytes, Font hÖ thèng
còa Windows lµ 1 bytes. Nªn mäi phÇn mÒm dïng qu¶n lý c¬ së
d÷ liÖu, lËp tr×nh, thiÕt kÕ giao diÖn (menu, hép tho¹i, th«ng
b¸o...), b¾t buéc ph¶i sö dông font 1 bytes. ThÝ dô: Foxpro,
Paradox, Access, Visual Basic...
Nhîc
®iÓm cña font 1 bytes lµ cã thÓ g©y ra xung ®ét do dïng trïng
m· ®iÒu khiÓn khi ®a vµo c¸c phÇn mÒm øng dông, ph¶i dïng
2 font cho 1 kiÓu ch÷ lµm t¨ng c«ng viÖc khi lu tr÷, qu¶n
lý vµ sö dông.
2- ¸p dông vµ u khuyÕt ®iÓm
cña font 2 bytes:
Font
2 bytes t¬ng thÝch víi hÇu hÕt c¸c phÇn mÒm øng dông nh:
So¹n th¶o v¨n b¶n, chÕ b¶n, ®å häa, b¶ng tÝnh...vµ chØ
dïng 1 font cho 1 kiÓu ch÷.
Nhîc
®iÓm lµ kh«ng t¬ng thÝch víi bé m· cña HÖ ®iÒu hµnh
nªn kh«ng dïng lµm font hÖ thèng ®îc.
3- Ph©n biÖt font 1 bytes vµ
font 2 bytes:
a/ Vni:
Font
1 bytes cña Vni (cßn gäi lµ font OEM) cã tªn file lµ tªn
ViÖt. ThÝ dô: Andong.ttf, Rachgia.ttf...Tªn font còng lµ
tªn ViÖt. §Æc biÖt Vni kh«ng t¸ch riªng ch÷ thêng vµ ch÷
hoa.


Font
2 bytes cã tªn file b¾t ®Çu b»ng ch÷ V. ThÝ dô: Vaptimb.ttf,
Varison.ttf...Tªn font b¾t ®Çu b»ng ch÷ VNI. ThÝ dô: VNI-Bodon-Bold-Italic,
VNI-Bodon-Poster, VNI-Book...

b/ Vietware:
Font
1 bytes ch÷ thêng cña Vietware cã tªn file b¾t ®Çu b»ng
ch÷ S vµ cuèi cïng lµ ch÷ L. ThÝ dô:
scomscpl.ttf, shevel.ttf, slincoll.ttf...Tªn font b¾t ®»u b»ng
ch÷ SVN. ThÝ dô: SVNbook-antiqua, SVNhelvetica...


Font
1 bytes ch÷ hoa cã tªn file cuèi cïng lµ ch÷ U. ThÝ dô:
scomscpu.ttf, sheveu.ttf, slincolu.ttf...Tªn font cã ch÷ H
cuèi cïng. ThÝ dô: SVNlincoln H, SVNhelvetica H...

Font
2 bytes tªn file b¾t ®»u b»ng ch÷ V. ThÝ dô: vantquab.ttf,
vcomscp.ttf, vheveb.ttf...Tªn font b¾t ®Çu b»ng ch÷ VN.
ThÝ dô: VNlincoln, VNlucida sans...

c/ B¸ch Khoa:
Font
1 byte, tªn file b¾t ®Çu b»ng ch÷ VN. ThÝ dô: vnalto.ttf,
vnamberi.ttf, vnamy.ttf...Tªn font b¾t ®Çu b»ng ch÷ Vn.
ThÝ dô: VnAachen Normal, VnAlto, VnAmherst...
Font
2 bytes, tªn file b¾t ®Çu b»ng ch÷ VN chÊm døt cã sè
2. ThÝ dô: vnalto2.ttf, vnamberi2.ttf, vnamy2.ttf...Tªn
font b¾t ®Çu b»ng ch÷ Vn chÊm døt cã sè 2. ThÝ dô:
VnAachen Normal2, VnAlto2, VnAmherst2...

NhËn xÐt:
*
ViÖc duy tr× 2 bé m· cho font tiÕng ViÖt lµ cÇn thiÕt, tïy
theo b¹n ®ang sö dông phÇn mÒm nµo mµ chän font cã bé m·
thÝch hîp.
*
Font 1 bytes cña Vni do kh«ng t¸ch riªng ch÷ thêng vµ ch÷
hoa, nªn rÊt dÔ va ch¹m víi c¸c phÇn mÒm øng dông do c¸c
ký tù tiÕng ViÖt chiÕm lu«n phÇn m· ®iÒu khiÓn cña c¸c
phÇn mÒm nÇy.
ë
ngoµi Dos, bé m· 1 bytes cña Vni chiÕm hÕt phÇn m· vÏ khung
cña bé m· Ascii (tõ 176 ®Õn 223), nªn khi n¹p bé m· Vni råi
ch¹y Nc th× Nc hiÓn thÞ khung viÒn toµn b»ng ch÷.
Chó
ý: Kh«ng ph¶i font 2 bytes th× ch÷ nµo còng cã 2 bytes,
chØ nh÷ng ký tù cã dÊu míi cã 2 bytes cßn c¸c ký tù kh«ng
dÊu lµ 1 bytes vµ nh÷ng ký tù I cã dÊu nh (Ý, × Ø, Ü,
Þ, Ý, ×, Ø, Ü, Þ) trong font 2 bytes lµ 1 bytes (xem c¸c h×nh
minh ho¹)
C- Bµn phÝm:
1- §iÒu khiÓn bµn phÝm:
*
Sö dông Keyboard.drv riªng thay thÕ Keyboard.drv cña
Windows nh: Vni, B¸ch khoa.
*
Kh«ng dïng Keyboard.drv riªng mµ ch¹y nh 1 øng dông Windows
: Vietware.
NhËn
xÐt :
*
Vni vµ B¸ch khoa do sö dông keyboard.drv riªng chÐp chång lªn
keyboard.drv cña Windows nªn ngêi dïng Ýt kinh nghiÖm dÓ gÆp
r¾c rèi khi thay ®æi x¸c lËp mµn h×nh, cµi ®Æt l¹i hay n©ng
cÊp Windows. V× khi ®ã Windows sÏ phôc håi l¹i keyboard.drv
cña m×nh vµ thñ tiªu keyboard.drv cña Vni hay B¸ch Khoa (kh«ng
®¸nh tiÕng ViÖt ®îc n÷a).
*
Vietware sö dông an toµn h¬n ®èi víi ngêi dïng b×nh thêng
vµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn keyboard.drv (dï b¹n ®ang cµi
keyboard.drv còa Windows, Vni, B¸ch Khoa...b¹n vÉn ®¸nh ®îc
tiÕng ViÖt cña Vietware).
2- C¸ch ®¸nh tiÕng ViÖt:
*
Vni chØ cã 1 c¸ch ®¸nh tiÕng ViÖt (c¸ch ®¸nh Vni), kiÓu
®¸nh ch÷ tríc dÊu sau.
*
B¸ck Khoa còng chØ cã 1 c¸ch ®¸nh (c¸ch ®¸nh BK), kiÓu
®¸nh ch÷ tríc dÊu sau hay dÊu tríc ch÷ sau.
*
Vietware 1.x cã 3 c¸ch ®¸nh tiÕng ViÖt lµ: Vnsea, Vni vµ
Vietware.
Vni:
PhÝm
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
DÊu
|
á
|
â
|
ã
|
ä
|
å
|
/¬
|
^
|
¨
|
§/®
|
B¸ch Khoa:
PhÝm
|
~
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
0
|
-
|
DÊu
|
|
á
|
â
|
ã
|
ä
|
å
|
|
|
|
|
|
|
Ch÷
|
§/®
|
|
|
|
|
|
¡/¨
|
¢/©
|
£/ª
|
¤/«
|
¦/
|
¥/¬
|
Vietware:
PhÝm
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
0
|
-
|
=
|
DÊu
|
â
|
ã
|
ä
|
á
|
å
|
|
|
|
|
|
|
|
Ch÷
|
|
|
|
|
|
¨
|
©
|
ª
|
«
|
¬
|
|
®
|
NhËn xÐt:
*
C¸ch bá dÊu cña Vni chËm nhÊt v× bá dÊu thanh riªng vµ dÊu
mò riªng. ThÝ dô: ch÷ Ê ph¶i ®¸nh 3 phÝm a, 7, 1. Nhng
khi cÇn ®¸nh ký tù mÆc nhiªn cña phÝm th× kh«ng cÇn chuyÓn
®æi bµn phÝm. ThÝ dô: phÝm 1 võa dïng ®¸nh dÊu s¾c võa
dïng ®¸nh sè 1.
*
C¸ch bá dÊu cña B¸ch khoa vµ Vietware nhanh h¬n v× kh«ng ph¶i
bá dÊu mò riªng. ThÝ dô: ch÷ Ê ®¸nh 2 phÝm 7, 1. Nhng
khi cÇn ®¸nh ký tù mÆc nhiªn cña phÝm th× ph¶i chuyÓn
®æi bµn phÝm. ThÝ dô: Khi ®ang dïng bµn phÝm tiÕng ViÖt
th× kh«ng thÓ dïng phÝm sè ®Ó ®¸nh sè mµ ph¶i dïng phÇn
phÝm sè bªn tay ph¶i bµn phÝm ®Ó ®¸nh sè (ph¶i bËt Num
Lock).
4- ChuyÓn ®æi bµn phÝm:
*
C¶ 3 ch¬ng tr×nh ®Òu cho phÐp chuyÓn ®æi bµn phÝm b»ng
c¸c phÝm t¾t, cô thÓ phÝm nµo th× tuú theo b¹n muèn dïng
font g× vµ kiÓu ®¸nh g×. ThÝ dô: Vietware lµ Alt+Shift,
B¸ch khoa ch÷ tríc dÊu sau lµ: Alt tr¸i+Shift tr¸i,
Vni th× Alt+Shift hay Alt+Z theo lo¹i font (chóng t«i
sÏ nãi kü vÊn ®Ò nÇy trong phÇn 3).
D- T¹o vµ söa ch÷a Font:
Kü
thuËt t¹o, söa ch÷a font rÊt phøc t¹p vµ ngêi sö dông b×nh
thêng còng kh«ng cÇn nghiªn cøu s©u nªn chóng t«i chØ
tr×nh bµy ®Ó c¸c b¹n cã kh¸i niÖm tæng qu¸t.
HiÖn
nay cã 2 ch¬ng tr×nh dïng ®Ó t¹o hay söa ch÷a Font
TrueType lµ Fontographer vµ Font Monger. Theo nhËn
xÐt cña chóng t«i th× ch¬ng tr×nh Fontographer ®îc nh÷ng
ngêi thiÕt kÕ font tiÕng ViÖt dïng nhiÒu h¬n.
Cã
thÓ t¹o font b»ng c¸ch lÊy font tiÕng Anh lµm mÉu råi söa
ch÷a chiÒu cao, chiÒu réng, thiÕt kÕ dÊu thanh, dÊu mò.
§Æc biÖt chó ý ®Õn ®é réng cña c¸c ch÷ a, e, o, y,
u...NÕu t¹o míi hoµn toµn th× c«ng viÖc nÆng nhäc h¬n.
Cã
thÓ dïng font cña ch¬ng tr×nh nÇy söa ch÷a l¹i ®Ó dïng
cho ch¬ng tr×nh kh¸c (font Vni söa ch÷a thµnh font B¸ch
khoa), b»ng c¸ch thay ®æi m· cña chóng cho phï hîp víi m·
cña font míi. Khi xem h×nh minh häa c¸c b¹n nªn chó ý so s¸nh
m· cña c¸c font.
Cã
thÓ chuyÓn ®æi font ATM cã s½n thµnh Font TrueType hay ngîc
l¹i.
Sö
DôNG NHANH FONT TIÕNG VIÖT
Thêng
th× khi c¸c b¹n cÇn sö dông font tiÕng ViÖt, c¸c b¹n ph¶i
cµi ®Æt c¶ bé ch¬ng tr×nh rÊt mÊt th× giê vµ tèn ®Üa.
Thùc chÊt ®Ó ®¸nh ®îc tiÕng ViÖt trong Windows c¸c b¹n
chØ cÇn cã Font vµ Keyboard.drv ®óng lo¹i. NÕu cã nhu cÇu
chuyÓn ®æi font th× thªm ch¬ng tr×nh chuyÓn m· cña ai còng
®îc. C«ng viÖc rÊt ®¬n gi¶n nÕu b¹n cã kinh nghiÖm vµ
môc nÇy chóng t«i gióp c¸c b¹n nh÷ng kinh nghiÖm ®ã.
Vni
cã kho¶ng 80 font, ngoµi sè font trong bé ®Üa cµi ®Æt cßn
cã 4 ®Üa font riªng.
1- Bíc thø I:
B¹n
su tÇm bé font Vni (chÐp trªn m¸y cã cµi Vni, n¬i sao chÐp
®Üa) vµ Keyboard.drv cña Vni (chÐp trªn m¸y cã cµi
Vni). Chó ý: ChØ cÇn chÐp c¸c file cã ®u«i .TTF vµ
®Ó tr¸nh chÐp lén Keyboard.drv cña c¸c ch¬ng tr×nh kh¸c,
b¹n nªn xem trong Keyboard.drv ®Þnh chÐp cã néi dung nh sau
kh«ng.
2- Bíc thø II:
B¹n
chÐp toµn bé xuèng 1 th môc con (td: Vni) trªn ®Üa cøng cña
b¹n. Råi dïng ch¬ng tr×nh Font Manager cña Windows hay ch¬ng
tr×nh Font Assistant ®Ó cµi ®Æt font vµo Windows (c¸ch lµm
chóng t«i ®· tr×nh bµy trong chuyªn ®Ò 3) . Chó ý:
Nhí xo¸ « chØ ®Þnh copy font vµo th môc System.
§æi
tªn file keyboard.drv cña Vni thµnh keyvni.drv (cho dÓ ph©n biÖt).
3- Bíc thø III:
Më
System.ini, trong phÇn [Boot] b¹n lµm nh sau:
Söa dßng keyboard.drv=keyboard.drv
thµnh ;keyboard.drv=keyboard.drv (dÊu ; dïng v« hiÖu ho¸
dßng nÇy)
thªm dßng keyboard.drv=d:\font\Vni\keyvni.drv (®êng dÉn
thÝ dô).
Khi
nµo cÇn phôc håi nh tríc, b¹n chØ cÇn xo¸ dÊu ; dßng
trªn vµ thªm dÊu ; vµo ®Çu dßng díi.
B- Sö dông Font B¸ch Khoa:
B¸ch
Khoa cã kho¶ng 130 font, nhiÒu nhÊt trong 3 ch¬ng tr×nh
1- Bíc thø I:
C¸ch
lµm gièng Vni nhng cÇn chó ý keyboard.drv v× kh«ng cã dÊu
hiÖu riªng ®Ó ph©n biÖt trong khi B¸ch Khoa l¹i cã nhiÒu
keyboard.drv kh¸c nhau. Tèt nhÊt lµ sö dông trªn m¸y ®ang cµi
®Æt råi h·y chÐp.
2- Bíc thø II:
Lµm
gièng Vni nhng ®Æt tªn th môc con lµ BK vµ ®æi tªn
file keyboard.drv cña B¸ch Khoa thµnh keybk.drv.
3- Bíc thø III:
Më
System.ini, trong phÇn [Boot] b¹n lµm nh sau:
Söa dßng keyboard.drv=keyboard.drv
thµnh ;keyboard.drv=keyboard.drv (dÊu ; dïng v« hiÖu ho¸
dßng nÇy)
Söa dßng keyboard.drv=d:\font\Vni\keyvni.drv (nÕu cã).
thµnh ;keyboard.drv=d:\font\Vni\keyvni.drv
thªm dßng keyboard.drv=d:\font\bk\keybk.drv
Khi
muèn sö dông keyboard.drv nµo b¹n chØ cÇn xo¸ dÊu ;
dßng t¬ng øng vµ ®Æt dÊu ; cho c¸c dßng kh¸c.
C- Sö dông Font Vietware:
Ch¬ng
tr×nh nÇy chØ cã kho¶ng 50 font ngoµi thÞ trêng.§©y lµ
ch¬ng tr×nh dÔ sö dông nhÊt, gän nhÊt.
B¹n
chØ cÇn font vµ 1 file ch¬ng tr×nh tªn lµ Vietware.exe.
2- Bíc thø II:
ChÐp
tÊt c¶ vµo 1 th môc con (td: vietware)
3- Bíc thø III:
T¹o
biÓu tîng cho file Vietware.exe
Mçi
khi muèn ®¸nh tiÕng ViÖt, b¹n bÊm kÐp mouse vµo biÓu tîng
Vietware ®Ó khëi ®éng ch¬ng tr×nh, chän kiÓu ®¸nh tiÕng
ViÖt b»ng menu Lùa chän sau ®ã vµo ch¬ng tr×nh so¹n th¶o
lµm viÖc nh b×nh thêng.
Khi
kh«ng cÇn ®¸nh tiÕng ViÖt n÷a, b¹n tho¸t Vietware ®Ó ®ì
tèn bé nhí.
Chó
ý:
*
Vietware ch¹y nh 1 ch¬ng tr×nh thêng tró ®Ó ®iÒu khiÓn
bµn phÝm nªn khi ®ang sö dông tiÕng ViÖt b¹n kh«ng ®îc
®ãng ch¬ng tr×nh nÇy.
*
Khi chÐp font b¹n cã thÓ dùa vµo môc ph©n lo¹i tªn file, tªn
font ®Ó lùa chän, tr¸nh chÐp nh÷ng file kh«ng cÇn thiÕt.
D- Thay System.ini tù ®éng:
ViÖc
söa ch÷a System.ini cã thÓ lµ khã kh¨n ®èi víi nh÷ng b¹n
Ýt kinh nghiÖm nªn chóng t«i xin híng dÈn b¹n lµm file
.BAT ®Ó tù ®éng söa ch÷a System.ini dïm cho c¸c b¹n khi cÇn.
C¸ch lµm nh sau: ThÝ dô b¹n cã 2 keyboard.drv cña Vni vµ B¸ch
Khoa.
1- Bíc thø I:
a-
Söa dßng cµi Keyboard.drv cña system.ini thµnh cµi
keyboard.drv cña B¸ch khoa (nhí ghi ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c
®êng dÉn vµ tªn file).
b-
Copy file System.ini thµnh system.vni. §æi dßng cµi
Keyboard.drv cò thµnh keyboard.drv cña Vni (nhí ghi ®Çy ®ñ,
chÝnh x¸c ®êng dÉn vµ tªn file).
Nh
vËy trong th môc Windows cã 2 file: system.ini, system.vni.
2- Bíc thø II:
a-
T¹o file Bk.bat cã néi dung nh sau: Trong () lµ gi¶i thÝch,
kh«ng ®¸nh.
@echo off
if exist System.bk goto bk (nÕu file system.bk hiÖn diÖn th×
chuyÓn ®Õn môc bk)
if not exist system.bk goto tb (nÕu file system.bk kh«ng cã th×
chuyÓn ®Õn môc tb)
:bk
ren system.ini system.vni (§æi tªn file system.ini thµnh
system.vni)
ren system.bk system.ini (§æi tªn file system.bk thµnh
system.ini)
echo.
echo Da hoan tat cai dat Keyboard.drv Bach Khoa, ban can khoi dong
lai
echo.
pause (ngõng l¹i cho b¹n ®äc th«ng b¸o, sau ®ã bÊm Enter
®Ó tiÕp tôc)
goto end
:tb
echo.
echo Keyboard.drv Bach Khoa dang duoc cai dat, ban hay tiep tuc lam
viec.
echo.
pause
goto end
:end
b- T¹o file Vni.bat cã néi dung nh sau:
@echo off
if exist system.vni goto vni
if not exist system.vni goto tb
:vni
ren system.ini system.bk
ren system.vni system.ini
echo.
echo Da hoan tat cai dat Keyboard.drv VNI, ban can khoi dong lai
echo.
pause
goto end
:tb
echo.
echo Keyboard.drv VNI dang duoc cai dat, ban hay tiep tuc lam viec.
echo.
pause
goto end
:end
Nh vËy trong th môc Windows cã 2 file bat: bk.bat, vni.bat.
3- Bíc thø III:
T¹o
biÓu tîng cho 2 file bat nÇy. Khi nµo cÇn cµi ®Æt
Keyboard.drv nµo b¹n chØ cÇn bÊm kÐp mouse vµo biÓu tîng
t¬ng øng. NÕu lµ cµi míi sÏ cã th«ng b¸o yªu cÇu b¹n
khëi ®éng l¹i, nÕu keyboard.drv b¹n muèn cµi ®· cµi råi
mµ b¹n quªn th× còng sÏ cã th«ng b¸o nh¾c nhë vµ b¹n cã
thÓ sö dông liÒn ®îc mµ kh«ng cÇn khëi ®éng l¹i. B¹n
còng cã thÓ cho ch¹y file bat ®Ó thay ®æi system.ini ngoµi
Dos tríc khi khëi ®éng Windows.
Chó ý:
* B¹n
®õng chän « ®ãng cöa sæ khi tho¸t lóc t¹o biÓu tîng
®Ó cã thÓ ®äc c¸c th«ng b¸o.
* B¹n
nªn thêng xuyªn thùc hiÖn l¹i Bíc thø I , nhÊt lµ sau
khi cµi ®Æt ch¬ng tr×nh míi v× c¸c ch¬ng tr×nh míi cã
thÓ bæ sung thªm vµi dßng lÞnh vµo system.ini mµ c¸c file
system.xxx cña b¹n l¹i kh«ng cã.
E- Söa nhanh file víi Keyboard
kh¸c lo¹i:
ThÝ
dô: Trong trêng hîp b¹n cÇn söa ch÷a nhanh file cña
Vni ®Ó in mµ b¹n l¹i ®ang cµi keyboard.drv cña B¸ch Khoa.
B¹n
xo¸ c¸c ký tù cÇn söa, chän font B¸ch khoa t¬ng ®¬ng
víi font Vni trong dßng (hay paragraph) ®ã, ®¸nh ch÷ míi. B¶o
®¶m in ra b¹n kh«ng ph©n biÖt ®îc chæ söa ch÷a ®©u.
VIETWARE
2.0
§Æc
biÖt, víi sù ra ®êi cña VIETWARE 2.0. §· gÇn nh chÊm døt
vÊn ®Ò lén xén trong viÖc sö dông Font vµ c¸ch ®¸nh tiÕng
ViÖt.
VIETWARE
2.0 cho phÐp b¹n sö dông bÊt kú Font tiÕng ViÖt nµo vµ
®¸nh theo bÊt kú kiÓu nµo còng ®îc. ThÝ dô: Sö dông
Font B¸ch Khoa nhng ®¸nh theo kiÔu VNI hay dïng font VNI nhng
®¸nh theo kiÓu Vietware.
|