3 gi¶i ph¸p tiÕng ViÖt
cho Windows
Trong quÝ 1 n¨m 1995, phiªn b¶n Windows 95
®îc ViÖt ho¸ sÏ ®îc tung ra thÞ trêng. Trong bèi c¹nh
®ã, viÖc ®¸nh gi¸ c¸c phÇn mÒm tiÕng ViÖt trong m«i trêng
Windows - tøc c¸c phÇn mÒm bæ sung cho phÐp ngêi dïng dïng
®îc tiÕng ViÖt trong c¸c c«ng viÖc cña m×nh - dêng nh
lµ qu¸ muén. H¬n thÕ n÷a, quy ®Þnh cña Bé khoa häc C«ng
nghÖ M«i trêng "kÓ tõ ngµy 1/2/1996, viÖc trao ®æi v¨n
b¶n trong c¸c c¬ quan nhµ níc th«ng qua hÖ thèng tin häc
ph¶i thèng nhÊt dïng ch¬ng tr×nh" - ®©y lµ tin cña
TTXVN ®¨ng trªn b¸o Tuæi trÎ ngµy 4/1/1996 - l¹i cµng qu¸
muén mµng, ®©y lµ cha nãi ®Õn tÝnh kh¶ thi vµ hîp lý
xÐt trªn quan ®iÓm ngêi dïng vµ quan ®iÓm thÞ trêng.
Tuy nhiªn xÐt trong bèi c¹nh viÖc cã vµ phæ cËp réng r·i
b¶n Windows 95 ®îc viÖt ho¸ kh«ng ph¶i cã thÓ x¶y ra mét
sím mét chiÒu vµ qu¸ nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ c¸c phÇn
mÒm tiÕng ViÖt trong m«i trêng Windows hiÖn cã trªn thÞ
trêng, PC World VN tæ chøc xem xÐt ®Ó cã ý kiÕn vÒ c¸c
phÇn mÒm nµy víi mong muèn cung cÊp thªm th«ng tin ®Þnh híng
cho ngêi dïng. HiÖn nay trªn thÞ trßng cã nhiÒu phÇn mÒm
tiÕng ViÖt ®îc dïng.
Chóng t«i quyÕt ®Þnh chØ chän c¸c phÇn
mÒm ë d¹ng ®ãng gãi cã tµi liÖu, ®Üa vµ hép ®ùng ®Çy
®ñ, mang ®ñ tÝnh chÊt mét phÇn mÒm ë d¹ng th¬ng phÈm
®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ trªn ®Çy ®ñ c¸c khÝa c¹nh, ®ã lµ
ABC 2.0 cña Ch¬ng tr×nh Quèc gia vÒ CNTT, VietWare 2.0 cña c«ng
ty Seatic vµ VNI for Windows cña c«ng ty VNI. C¸c s¶n phÈm
®îc ®¸nh gi¸ trong m«i trêng Windows 3.x vµ ch¹y trªn
m¸y GVC 486/100, 4 Mb RAM do c«ng ty Genpacific cã nh· ý cho mîn.
C¸c khÝa c¹nh chÝnh ®îc xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ lµ:
1. Cµi ®Æt, b¶n quyÒn
2. M· tiÕng ViÖt vµ ph¹m vi øng dông
3. C«ng cô nhËp ch÷ ViÖt
4. ChÊt lîng font ch÷
5. C¸c tiÖn Ých (chuyÓn ®æi m·, hæ trî viÖc s¾p xÕp, hæ
trî viÖc x©y dùng øng dông)
6. Gi¸ c¶, tµi liÖu kü thuËt.
CµI §ÆT
C¶ 3 ch¬ng tr×nh ®Òu cã phÇn cµi
®Æt ch¹y trong Windows víi c¸ch sö dông kh¸ ®¬n gi¶n vµ
h×nh thøc tr×nh bµy ®Ñp m¾t. C¸c ch¬ng tr×nh cµi ®Æt
cña VNI vµ Vietware viÕt cÈn thËn, ®Çy ®ñ h¬n, cßn ABC
2.0 th× dïng ch¬ng tr×nh cµi ®Æt mang sè hiÖu ABC 1.0.
Khi cµi ®Æt, VietWare yªu cÇu bÊm vµo
serial number vµ cµi trªn bao nhiªu m¸y, bao nhiªu lÇn còng
®îc. VNI kiÓm tra ®Üa gèc rÊt kh¾t khe, chèng sao chÐp
®Üa còng nh phÇn ®· cµi lªn m¸y, vµ bëi can thiÖp h¬i
s©u vµo m¸y tÝnh nªn víi m¸y §«ng nam A¸ chÊt lîng kh«ng
nghiªm cã thÓ bÞ b¸o læi vi ph¹m b¶n quyÒn dï dïng ®óng
®Üa gèc, mçi b¶n chØ ®îc phÐp cµi ®Æt tèi ®a trªn 5
m¸y. ABC víi t c¸ch lµ phÇn mÒm dïng miÔn phÝ cho c¸c c¬
quan nhµ níc nªn vÊn ®Ò nhËn d¹ng ®Üa gèc hoÆc qu¶n lý
ngêi dïng kh«ng ®îc ®Æt ra .
ABC khuyÕn c¸o tríc khi cµi ®Æt nªn gì
bá c¸c fonts tiÕng ViÖt cña c¸c hÖ kh¸c - thùc ra kh«ng gì
bá còng ch¼ng sao nhng tèn bé nhí v× kh«ng cßn dïng
®îc n÷a. Vietware cho phÐp dïng l¹i toµn bé c¸c fonts tiÕng
ViÖt trªn Windows ®· cã s½n - ®©y lµ mét tÝnh n¨ng mang
tÝnh bao trïm ®îc ngêi dïng t¸n d¬ng.
- XÕp lo¹i vÒ cµi ®Æt vµ b¶n quyÒn:
ABC: B,
Vietware: A,
VNI for Windows: B
C¸C TIÖN ÝCH
ChuyÓn ®æi m·: hiÖn t¹i ®©y lµ cÇu
nèi c¸c ch¬ng tr×nh tiÕng ViÖt víi nhau. VNI cho chuyÓn c¸c
v¨n b¶n so¹n d¹ng text tõ nhiÒu hÖ sang m· VNI. §©y lµ tiÖn
Ých kh¸ m¹nh, cho phÐp bæ sung b¶ng m· theo d¹ng BCH, cho phÐp
xem (preview) tríc khi chuyÓn ®æi vµ tèc ®é chuyÓn ®æi
nhanh. Tuy nhiªn toµn bé phÇn th«ng b¸o cña ch¬ng tr×nh nµy
l¹i b»ng tiÕng Anh. Vietware cho phÐp chuyÓn tõ nhiÒu lo¹i m·
sang nhiÒu lo¹i m· víi híng dÉn, th«ng b¸o tiÕng ViÖt,
phÇn bæ sung b¶ng m· cã trong thùc ®¬n nhng cha ®îc
®a vµo ch¬ng tr×nh. Cã phÇn xem tríc gièng nh VNI.
ABC chuyÓn c¸c v¨n b¶n tõ text sang m· TCVN, kh«ng cã phÇn
xem tríc. Tuy nhiªn ABC cã tiÖn Ých chuyÓn ®æi v¨n b¶n
so¹n th¶o b»ng Winword 6.0 gi÷ nguyªn ®îc c¸c thuéc tÝnh
trang trÝ, mÆc dï tiÖn Ých nµy ch¹y chËm, thØnh tho¶ng vÉn
cßn b¸o læi.
Hç trî lËp tr×nh: VNI kh«ng quan t©m
®Õn vÊn ®Ò nµy, mÆc dï cã c¸c fonts 1 byte vµ ngêi dïng
cã thÓ tËn dông lµm c¸c font hÖ thèng. ABC vµ Vietware t¹o
c¸c font hÖ th6ãng cÇn thiÕt vµ híng dÉn c¸ch sö dông
®Ó x©y dùng c¸c øng dông dïng tiÕng ViÖt trong Windows.
Vietware cßn quan t©m s©u h¬n ®Õn Foxpro for Windows - mét phÇn
mÒm qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ®îc dïng kh¸ phæ biÕn ë
ViÖt nam, víi tiÖn Ých chuyÓn ®æi tiÕng ViÖt tõ Foxpro for
DOS sang Foxpro for Windows vµ híng dÉn viÖc s¾p xÕp trong
Windows theo trËt tù tiÕng ViÖt, mÆc dï c¸ch s¾p xÕp nµy
kh«ng hoµn toµn ®óng víi quy íc s¾p xÕp trong tiÕng ViÖt
.
Qu¶n lý fonts: VNI cã ch¬ng tr×nh
qu¶n lý fonts viÕt kh¸ ®Çy ®ñ
- XÕp lo¹i vÒ tiÖn Ých:
ABC: B,
Vietware: A,
VNI for Windows: A
GI¸ C¶, TµI LIÖU
Gi¸ c¶: Phiªn b¶n ®Çy ®ñ cña VNI
cao gi¸ nhÊt (40 USD), vµ chØ cµi ®Æt ®îc phÐp cµi 5 m¸y,
phiªn b¶n rót gän (VNI Light) cã bé ®iÒu khiÓn bµn phÝm vµ
mét sè fonts ch÷ gi¸ 8 USD, nhng còng chØ ®îc phÐp cµi
2 m¸y. Phiªn b¶n ®Çy ®ñ cña Vietware gi¸ 15 USD, kh«ng kho¸,
phiªn b¶n rót gän gi¸ 7 USD. Bé ABC 2.0 ®îc ch¬ng tr×nh
quèc gia vÒ C«ng nghÖ th«ng tin chÐp miÔn phÝ cho c¸c c¬
quan nhµ níc (ph¶i tr¶ tiÒn ®Üa, tiÒn tµi liÖu) - cßn b¸n
trän bé th× gi¸ kh«ng chÝnh thøc còng kho¶ng 15 USD.
- XÕp lo¹i gi¸ c¶:
ABC: A,
Vietware: A,
VNI for Windows: B
Tµi liÖu: tµi liÖu cña VNI ®îc biªn
so¹n ®Çy ®ñ nhÊt, gåm 3 cuèn CÈm nang sö dông, VNI for
Windows vµ ....... Vietware 2.0. cã tµi liÖu viÕt c« ®äng,
®Çy ®ñ, cã c¶ phÇn tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt, cßn viÕt cÈu
th¶ nhÊt vµ dïng nhiÒu tõ hoa mü nhÊt lµî tµi liÖu cña
ABC 2.0.
- XÕp lo¹i: Tµi liÖu:
ABC: B,
Vietware: A,
VNI for Windows: A
Theo ý chóng t«i, trªn gãc ®é ngêi dïng,
mét phÇn mÒm tiÕng ViÖt tèt cÇn ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn:
- Phï hîp víi thãi quen ®· h×nh thµnh tríc ®ã. §èi
víi nh÷ng ngêi nhËp liÖu chuyªn nghiÖp, viÖc chän kiÓu
bÊm nµo cho hiÖu qu¶ lµ vÊn ®Ò quan träng, tuy vËy
®èi víi nh÷ng ngêi dïng m¸y tÝnh th«ng thêng th×
nhanh tøc lµ quen. Thãi quen lín nhÊt lµ c¸ch gâ dÊu tiÕng
ViÖt. Theo híng nµy Vietware tá râ u thÕ khi cho phÐp
ngêi dïng lùa chän c¸ch gâ kh¸ phong phó. ABC cho phÐp
chän 1 trong 2 kiÓu gâ lµ telex hoÆc VNI, cßn VNI chØ cho
phÐp c¸ch gâ VNI.
- Cho phÐp tËn dông ®îc c¸c tµi liÖu ®· cã s½n.
§©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt tÕ nhÞ vµ phøc t¹p. C¸c tµi
liÖu so¹n tõ DOS tríc ®ã chuyÓn vµo mét trong 3 phÇn
mÒm kia kh¸ dÔ dµng b»ng tiÖn Ých chuyÓn ®æi, cßn
trong nh÷ng tµi liÖu so¹n trong m«i trêng Windows th×
Vietware cho phÐp dïng l¹i c¸c fonts ch÷ cã s½n nªn hÇu
nh kh«ng ph¶i chuyÓn ®æi g× (Vietware vµ VNI chØ cung
cÊp font theo m· cña hä, b¹n ph¶i tù t×m vµ cµi vµo m¸y
nh÷ng font kh¸c), ABC khuyÕn c¸o tríc khi cµi ®Æt ph¶i
gì c¸c font tiÕng ViÖt kh¸c ®i, nhng cã thªm tiÖn Ých
cho phÐp chuyÓn ®æi c¸c v¨n b¶n so¹n tríc ®ã trong
WinWord 6.0.
- Kh«ng gÆp trë ng¹i khi dïng c¸c phÇn mÒm th«ng dông.
C¸ch tiÕp cËn chØ theo kiÓu fonts 1 byte cña ABC lµm c¸c
chøc n¨ng nh chuyÓn ®æi ch÷ thêng thµnh ch÷ hoa hoÆc
ngîc l¹i ph¶i thùc hiÖn theo kiÓu kh¸c. HÖ nµy l¹i
kh«ng ch¹y ®îc víi Ventura. C¸c font 2 byte cña
Vietware vµ VNI kh«ng bÞ h¹n chÕ nµy. Tuy nhiªn m· tiÕng
ViÖt cña c¶ 3 hÖ (vµ hÇu hÕt c¸c hÖ kh¸c) kh«ng phï
hîp víi c¸ch s¾p xÕp d÷ kiÖn s½n cã cña c¸c ch¬ng
tr×nh phæ biÕn. Kh«ng hiÓu Windows 95 vµ c¸c s¶n phÈn
kh¸c cña Microsoft ®îc ViÖt ho¸ cã gi¶i quyÕt ®îc
vÊn ®Ò nµy kh«ng.
- ThuËn tiÖn cho viÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c c¬
quan, ë ®©y ®iÒu cèt yÕu cÇn thèng nhÊt khu«n d¹ng
chung vµ cã lu ý ®Õn khÝa c¹nh tiÕt kiÖm dung lîng
®êng truyÒn. Mét ®iÒu rÊt quan träng ë ®©y lµ ph¶i
ph©n biÖt ®îc c¸i m×nh dïng vµ c¸i ®Ó trao ®æi.
§ång nhÊt hai khÝa c¹nh nµy cã lÏ cha hîp lý trong bèi
c¶nh hiÖn nay. Víi c¸c tiªu chuÈn ViÖt Nam vÒ font ch÷
trªn m¸y tÝnh ®· ®îc ban hµnh (TCVN 5712-1993), thiÕt
nghÜ chØ cÇn quy ®Þnh ®©y lµ d¹ng chuÈn cña c¸c v¨n
b¶n cÇn trao ®æi víi nhau. ABC chØ dïng m· nµy,
Vietware vµ VNI cho phÐp so¶n th¶o vµ lu v¨n b¶n theo m·
nµy.
- ChÊt lîng vµ tÝnh thÈm mü cña c¸c font ch÷. §iÒu
nµy ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c«ng viÖc ®ßi hái b¶n
in ra cã chÊt lîng cao.
Víi c¸c tiªu chuÈn ®îc ®Ò cËp trªn
®©y, nÕu ®îcc phÐp ®Ò nghÞ mét gi¶i ph¸p tiÕng ViÖt
tèt cho ngêi dïng, chóng t«i sÏ ®Ò nghÞ nªn dïng tr×nh
qu¶n lý bµn phÝm cña Vietware vµ font ch÷ cña §HBK Tp. HCM
(hÖ tiÕng ViÖt nµy hiÖn lµ "freeware" vµ ®îc dïng
bëi ®¹i ®a sè c¸c tê b¸o, c¸c c¬ së chÕ b¶n chuyªn
nghiÖp nhê ë chÊt lîng font cña nã). Cßn khi trao ®æi tµi
liÖu cho nhau gi÷a c¸c c¬ quan theo qui ®Þnh cña BCNKHMT, b¹n
cã thÓ dïng mét trong nh÷ng ch¬ng tr×nh chuyÓn m· ®Ó
chuyÓn tµi liÖu vÒ m· ABC (tøc TCVN3) tríc khi truyÒn.